Son günlerde uluslararası arenayı takip eden insanların dikkatlerini çeken birçok konu bulunmaktadır. Ancak bu sıcak gündemin arka planında kalan önemli bir konu ise Türk Dünyası’dır. Türk Dünyası ve birliğinin sağlanması adına yapılan atılımlar ise yalnızca spesifik olarak durumu takip edenler tarafından bilinmektedir.
 

Türk Dünyasını birleştirmek için kapsamlı ve çok boyutlu bir strateji izlenmesi gerektiği aşikâr olmakla beraber belirli temaların ortaya çıkarılması ve ilerleyen sürecin hızlandırılması da önemlidir. Bu süreç; kültürel, ekonomik, siyasi ve teknolojik iş birlikleriyle desteklenebilir. Aynı zamanda altyapı yatırımları ile de bölgesel iş birliği ve entegrasyon artarken fırsat eşitliğinin yayıldığı bir sistem geliştirilebilir. Bu bağlamda bir sistemin benimsenmesi ise Avrupa Birliği’nin oluşturduğu kozmopolit bir yapıyı inşa edebilir.
 

Türk Dünyası Birliği’nin sağlanması ve güçlendirilmesi için temel politika alanlarının belirlenmesi ve günümüz dünyasında rekabet edilebilirliği artıracak şekilde gelişim göstermesi önem arz etmektedir. Bu sebepten inovasyon, bilim ve günümüzün temel konusu olan sürdürülebilirlik bağlamında liderlik üstlenecek bir gelişim planlaması gerekmektedir.
 

Türk Dünyası Birliği’nin başarılı ve güçlü olabilmesi için tek bir ekonomik model, siyasal düzen, yasal ve sosyal olarak uluslararası arena da bütünleştirici bir rol üstlenecektir. İnovasyon, bilim ve sürdürülebilirlik çerçeveleri de ele alındığında atılan bazı adımlar ve gelecekte atılacak adımlarla katkı sağlayabilecek hususlar ise şu şekilde değerlendirilebilir.
 

Kültürel birliktelik ve kimlik inşasının gerçekleşmesi adına Avrupa Birliği’nin ortaya koyduğu Erasmus programları gibi bir yapının inşa edilmesi önemlidir. Bu programa da “Fergani” adının verilmesi hem bilimi hem de birlikteliği vurgulayacaktır. Ayrıca, Selçuk Bayraktar öncülüğünde 2022 yılında kurulan uzay teknolojileri şirketiyle Fergani’nin adı yaşatılmaktadır. Kültürel birliktelik ve kimlik inşası için atılması gereken politik adımlar son zamanlarda en çok ele alınan Ortak Dil Politikası ile geliştirilebilir. Ek olarak Eğitimde İş Birliği, Ortak Tarih ve Kültür Bilinci, Türk Kültürü için özellikle her düzey eğitim programlarına dahil edilmesi önemlidir. Bu hususta hayat boyu öğrenme ilkesiyle beraber uluslararası festivaller, Türk Dünyası sanat fuarları, müzik ve edebiyat projeleri teşvik edilebilir. Bu bağlamda sivil toplum kuruluşlarının iş birliği de uzun dönemli süreçte planlanabilir.
 

Avrupa Birliği gibi stratejik bir yapıya dönüşmek adına Ortak Para Birimi Kullanımı, Ortak Pazar ve Serbest Ticaret ve yatırım fonları ve bunların belirli politika başlıklarıyla planlanması bir gerekliliktir. Özellikle bu bağlamda, ortak altyapı projeleri, enerji, ulaştırma ve tarım sektörlerinde yatırım teşvik edilmelidir. Bu stratejik planlamanın gerçekleşmesi için de özellikle ulaşım ve serbest dolaşımın aktifleşmesi önemlidir. Ancak sürdürülebilirlik çerçevesinde bunun gelişmesi adına Türk Dünyası’nın bir yeşil yola ihtiyacı bulunmaktadır.
 

Yeşil yol projesini, Ulaşım ve Lojistik Altyapısı altında ele almak mümkün olur. Genel çerçeve de Türk Dünyası ulaşım ağını güçlendirmek temel amaçtır. Orta Koridor Projesi kapsamında Türk Devletleri'ni bağlayan demiryolu ve kara yolu ağları güçlendirilerek entegrasyon sağlanması ve Türk Devletleri’ne özel doğrudan uçuş sayılarının artırılması bu amaca hizmet etmektedir. Ancak sürdürülebilir çerçevede ulaşımı sağlamak, Türk Dünyasını birbirine bağlamak için Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden Hakas Cumhuriyeti’ne kadar bir tren yolunun inşa edilmesi gelecekteki birliktelik adına büyük bir atılım olacaktır. Bu yeşil tren yolunun inşasında yol güzergahının biyolojik çerçeve de planlanması ve istasyon noktalarında konaklama tesislerinin yeşil yıldızlı olması tasarlanmaktadır. Bu sayede hızlı trenler ile daha modern ve çevreci bir ulaşımın sağlanabilecektir. Zengezur koridorunun birleştiriciliği ile sınırsız bir hat inşa edilecektir. Bu yeşil yol projesinde eko-köprülerin inşası ve son teknoloji trenlerin kullanılmasıyla birlikte daha az karbon salınımı gerçekleşecektir. Hava kirliliğini de daha düşük düzeyde tutacak olan bu yeşil yol, otoyollara göre daha az alan kaplayarak arazi kullanımı da daha verimli kılacaktır. Biyolojik çeşitliliğe zarar verme riskini de azaltırken özellikle yol çevresinin inşasında atılacak adımlarla ekonomik ve sosyal avantajlar sağlayan bir sistem inşa edilecektir. Kırsal bölgeler için daha sürdürülebilir ve ekonomik bir ulaşım seçeneği olarak bütün ve sürdürülebilir Türk Dünyası’nın varlığına imkan sağlanacaktır.
 

Türk Dünya’sının insanlık tarihi boyunca ekonomik, sosyal ve çevresel olarak sürdürülebilir olması temennisiyle…

Dr. Elif HABİP