TBMM Başkanı Kurtulmuş: Millet iradesinden başka hiçbir odağın Türk siyasetine meşruiyet sağlaması mümkün değil

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, "Türkiye'de meşruiyetin bir kaynağı var, millet iradesi. Millet iradesinden başka hiçbir iç ya da dış odağın Türk siyasetine meşruiyet sağlaması mümkün değil." ifadesini kulandı.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, TBMM Tören Salonunda düzenlediği 28. Dönem 3. Yasama Yılı Değerlendirme Toplantısı'nda gazete, televizyon ve ajansların parlamento muhabirleriyle bir araya geldi.

Her yıl 1 Ekim'de TBMM Genel Kurulu açılmadan önce bir önceki yıla ilişkin faaliyet raporunu kamuoyuyla paylaştıklarını dile getiren Kurtulmuş, bugün de 28. Dönem 3. Yasama Yılı Faaliyet Raporu'nu gündeme getireceklerini belirtti.

TBMM'nin dünyadaki önemli meclislerden birisi olduğuna dikkati çeken Kurtulmuş, "Her şeyden evvel bir devlet kuran meclistir ki herhalde bu özelliğiyle dünyada benzeri yoktur." dedi.

Kurtulmuş, TBMM'de siyasi kanaatlerin olgun şekilde müzakere edildiğini, milletin taleplerinin ve beklentilerinin karşılanmaya çalışıldığını, sorunların çözülmeye gayret edildiğini dile getirerek, "Türkiye demokrasisinin güçlenmesi ve Türkiye'nin kurumsal yapılarının güven içerisinde hareket etmesi için de önemli bir kurumdur. Ayrıca şunu da çok açık söyleyebiliriz ki aslında Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye'deki diğer bütün kurumların da güvencesidir. Yasa yapma yeteneği, gücü vesilesiyle Türkiye'deki bütün kurumların genel işleyişlerini ve çerçevesini de ortaya koyabilecek siyasal güçle donatılmış olan bir müessesedir." diye konuştu.

Güçlü demokrasilerde meclislerin, sadece kendi iç meseleleriyle ilgilenmediğini dünyadaki sorunlara da çözüm üreten bir yaklaşımla hareket ettiğini belirten Kurtulmuş, TBMM'nin de bu çerçevede iç ve dış birçok meseleyle çok yakından ilgilendiğini kaydetti.

Terörsüz bir Türkiye'nin oluşturulabilmesi için TBMM çatısı altında Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nun oluşturulduğunu anımsatan Kurtulmuş, "Ümit ediyoruz ki en kısa zamanda Türkiye, artık terörle ilgili kaybettiği yıllarını, ağır ekonomik ve insani bedelleri geride bırakacak, yeni bir sayfa açarak barış, huzur, kardeşlik içerisinde yoluna devam edecektir. Zaten komisyonun adına da yansıdığı gibi 'milli dayanışma, kardeşlik ve demokrasi' alanlarında görüşlerin tartışıldığı, tekliflerin en sonunda ortaya konularak Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne iletileceği bu tarihi komisyon, esasi itibarıyla fevkalade büyük tarihi bir fonksiyon icra etmektedir. Ümit ediyorum ki en kısa süre içerisinde başlangıcından beri büyük bir siyasi katılımla gerçekleştirilen çalışmalar başarıyla sonuçlanacaktır." ifadelerini kullandı.

"Ümit ediyoruz ki en kısa zamanda Türkiye, artık terörle ilgili kaybettiği yıllarını, ağır ekonomik ve insani bedelleri geride bırakacak, yeni bir sayfa açarak barış, huzur, kardeşlik içerisinde yoluna devam edecektir." şeklinde konuştu.

"798 kanun teklifi milletvekilleri tarafından Meclis'e sunulmuştur"

TBMM Başkanı Kurtulmuş, gazetecilere dağıtılacak, 28. Dönem 3. Yasama Yılı Faaliyet Raporu'nu "kağıtsız TBMM" projesi çerçevesinde basılı olarak hazırlamadıklarını, gazetecilere dağıtılan kartlarda bulunan "karekod" üzerinden ulaşılabileceğini ve incelenebileceğini söyledi.

28. Dönem 3. Yasama Yılı'nın 1 Ekim 2024'te başladığını ve 21 Temmuz 2025'e kadar sürdüğünü hatırlatan Kurtulmuş, TBMM'nin asli vazifelerinden birisinin yasama faaliyeti olduğuna dikkati çekti.

Kurtulmuş, şunları kaydetti:

"3. Yasama Yılı'nda 798 kanun teklifi milletvekilleri tarafından Meclis'e sunulmuş, iki kanun teklifi de Cumhurbaşkanı tarafından Meclis'e sunulmuştur. Bunların bir kısmı Meclis Genel Kurulu'nda, bir kısmı da Meclis'te yer almaktadır. 3. Yasama Yılı'nda 32 kanun kabul edilmiş, 46 Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı alınmıştır. Bu süre içerisinde detaya girmiyorum ama Meclis'in gerçekten çok yoğun bir çalışma ortaya koyduğunu ifade etmek isterim. 901 saat 44 dakika çalışarak yaklaşık 37 bin sayfa tutanağın tutulduğu toplantılar gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Meclis Genel Kurulu'nun yanında ihtisas ve araştırma komisyonlarımızla da toplantılar yapılmış, 995 saati aşkın toplantılar bu komisyonlarımızda düzenlenmiştir."

Meclis'teki komisyonlardan birisinin de tarihi bir nitelik taşıyan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu olduğunu anımsatan Kurtulmuş, "Bu komisyon, uzun bir hazırlık döneminden sonra Meclis'te temsil edilen partilerin biri dışında hepsinin temsil edildiği çok yüksek bir siyasal temsil kapasitesiyle kurulmuş ve ilk toplantısını 5 Ağustos tarihinde gerçekleştirmiştir. Beş siyasi parti grubu ve Meclis'te temsil edilen altı partiden oluşan 51 üyelik bir komisyondur. Şimdiye kadar 12 toplantı gerçekleştirmiş ve toplamda 54 saati aşkın müzakereler yapılmıştır. Bu süreçte de yaklaşık 91 kurum ve kuruluş ile kişi görüşlerini ve önerilerini komisyonumuza sunmuştur." bilgisini verdi.

Kurtulmuş, yazılı soru önergeleri bakımından da çok yoğun bir dönemin geçirildiğini belirterek, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"17 bini aşkın soru önergesi verilmiş, bunlardan 9 bine yakını cevaplandırılmıştır. TBMM Başkanlığına sorulan soru önergesi 90'dır. Bunun 84 tanesi cevaplandırılmış, ikisi ilgilisi tarafından geri çekilmiş, dört soru önergesi de cevaplandırılma aşamasındadır. Meclis araştırma önergeleri ortaya konulmuş. Çok yoğun çalıştığımız alanlardan birisi... 3. Yasama Yılı'nda 1352 meclis araştırma önergesi verilmiş, kabul edilen 42 önergeyle 7 meclis araştırma komisyonu kurulmuştur. Bunların içerisinde en son Kartalkaya'da yaşanan faciayla ilgili olarak araştırma komisyonu çok titiz ve detaylı bir çalışmayı sürdürdü ve son noktaya geldi, nihai olarak raporunu Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunacak aşamaya gelmiştir."

3. Yasama Yılı'nda da öne çıkan faaliyetlerden birisinin parlamenter diplomasi alanındaki çalışmalar olduğunu dile getiren Kurtulmuş, TBMM'nin, Türk devletinin girişimci, çok yönlü, çok taraflı dış politika çabalarına önemli katkı sunduğunu vurguladı.

Kurtulmuş, uluslararası kurullar, ihtisas komisyonları, dostluk grupları ve parlamenter diplomasi alanındaki çalışmalara değinerek, şu bilgileri verdi:

"Uluslararası parlamenter asamblelerinde toplam 222, ihtisas komisyonlarında toplam 95, dostluk gruplarında da toplam 47 dış ilişkiler faaliyeti gerçekleştirilmiş, ülkemizde de bu süre içerisinde 25 heyet ağırlanmıştır. Bendenizin Meclis Başkanı olarak 3. Yasama Yılı'nda gerçekleştirdiğim parlamenter diplomasi faaliyetlerine birkaç örnek vermek isterim. Bu kapsamda 11'i Cumhurbaşkanı ve Devlet Başkanı, 77'si Meclis ve Senato Başkanı olmak üzere çeşitli düzeylerde 132 ikili görüşmeyi gerçekleştirdim. Altı ülkeye resmi ziyarette bulundum, ayrıca 19 ülkeden Meclis ve Senato Başkanı ise ülkemize resmi ziyarette bulundular. Ayrıca sekiz uluslararası toplantıya iştirak ettik. PAP Genel Kurulu, NATO Meclis Başkanları Zirvesi, P20 Meclis Başkanları Zirvesi gibi toplantılarda ülkemizin görüşlerini uluslararası camiaya aktarma fırsatını bulduk."

"Gazze ve Filistin diplomasisi açısından önemli çalışmalara imza attık"

Kurtulmuş, TBMM'nin, 3. Yasama Yılı'nda da Gazze ve Filistin diplomasisi açısından önemli çalışmalara imza attığını vurgulayarak, "Bu süre içerisinde hem benim hem komisyonlardaki arkadaşlarımızın dış ilişkilerdeki en önemli faaliyet alanlarından birisi de Filistin'in sesi, sözcüsü olmak, onların ihtiyaçlarını dünya kamuoyuna aktarmaktı." dedi.

İsrail'in, 7 Ekim 2023'ten itibaren Gazze'de gerçekleştirdiği vahşet ve Gazze halkına karşı uyguladığı soykırımın, TBMM Genel Kurulu'nda 7 ortak bildiriyle kınandığını anımsatan Kurtulmuş, ayrıca 29 Ağustos 2025'te olağanüstü toplanan TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen "İsrail'in Gazze'deki İşgalini Genişletme Kararı ve Filistin Halkına Yaptığı Soykırım Hakkında Tezkere"nin, dünya kamuoyuna çok güçlü bir şekilde ilan edildiğini belirtti.

TBMM Başkanlığının inisiyatifiyle oluşturulan Filistin'i Destekleyen Parlamentolar Grubu'nun dünyanın dört bir tarafından Filistin'e destek veren ülkelerin parlamentolarının da yer alacağı bir güçlü uluslararası platform haline dönüşmesi için çaba gösterdiklerini belirten Kurtulmuş, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu tarafından hazırlanan ve TBMM'de kamuoyuna tanıtılan Filistin'de İnsan Hakları İhlalleri ve Gazze Soykırımı Raporu'nun, İsrail'in uluslararası mahkemelerde insanlık suçları dolayısıyla yargılanması süreçlerinde büyük bir delil olacağına inandığını kaydetti.

TBMM'yi 335 bin kişi ziyaret etti

TBMM'nin bu yıl da kapılarını ziyaretçilerine hep açık tuttuğunu ve ciddi bir şekilde ziyaretçi akınına uğradığını dile getiren Kurtulmuş, "Bu yıl 335 bin kişi TBMM'yi ziyaret etmiş ve bunlara kabul ve yönlendirme hizmetleri sunulmuştur. Bunların içerisinde 137 bin kişiye de rehberlik hizmetleri sunulmuştur. Milletimiz tarafından ilgiyle takip edilen Birinci Meclis binamız ve Kurtuluş Savaşı Müzesi olarak kullanılan bina da bu yasama yılında 531 bin kişi tarafından ziyaret edilmiştir." bilgisini paylaştı.

Meclis Başkanı Kurtulmuş, Meclis TV'nin yayınları ve 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinliklerine ilişkin de veriler paylaştı.

TBMM'ye işçi alımında mülakatı kaldırarak sadece noter huzurunda kurayla alımlara devam ettiklerinin altını çizen Kurtulmuş, 2025 yılında 267 adayın noter huzurunda kura çekimiyle işe alındığını kaydetti.

Kurtulmuş, basın mensuplarının sorularını yanıtladı

TBMM Başkanı Kurtulmuş, toplantının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

"Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunda terör örgütü PKK elebaşı Abdullah Öcalan dinlenecek mi?" şeklindeki soru üzerine Kurtulmuş, "İlk andan itibaren komisyonumuzda oy birliğiyle aldığımız karar çerçevesinde her şey kamuoyunun önünde açık bir şekilde cereyan ediyor. Bir toplantının dışında hiçbir toplantımız gizli olmadı. O da niteliği itibarıyla Milli İstihbarat Teşkilatının ve ilgili bakanlıkların dinlendiği toplantıydı. Dolayısıyla komisyonun herhangi bir konuda nasıl karar alacağı bellidir. Henüz bu konu komisyonun gündemine gelmemiştir. Komisyonun gündemine gelirse de nitelikli çoğunlukla bu karar komisyonda alınırsa komisyon buna karar verecek. Benim tek başıma komisyon başkanı olarak karar vereceğim bir konu değildir. Henüz komisyonun gündemine gelmemiştir." ifadelerini kullandı.

Kurtulmuş, komisyonun çalışma takvimine ilişkin soruyu, "Başlangıçta 31 Aralık'ı nihai tarihi olarak koyduk. Eğer gerekirse ikişer aylık sürelerle de komisyonun çalışmalarını uzatma yetkisini komisyona verdik." diyerek yanıtladı.

Çok hassas bir süreç yürüttüklerini kaydeden Kurtulmuş, "Beklentilerimin üstünde olumlu bir süreci sürdürüyoruz yani şeffaf, açık, bir başka ikinci bir gündemi olmadan, her şey komisyonda karar alınarak, müzakere edilerek devam ediliyor." dedi.

Sürecin önemli hususiyetlerinden birisinin de toplumsal rızanın artırılması olduğunu dile getiren Kurtulmuş, bu süreçle ilgili dinlemelerde amacın, sadece belli fikirlerin ortaya çıkması değil aynı zamanda bunun toplumsal rızanın artırılmasına aracılık yapması olduğunu vurguladı.

Kuruluşların komisyonda görüşlerini dile getirdikçe toplumsal rızanın da ciddi şekilde arttığını kaydeden Kurtulmuş, görüşlerini dile getiren sivil toplum kuruluşları ve bireylerin kendi çevrelerinde hassasiyetine uygun şekilde bu konuyu anlatmayı sürdürmelerini temenni ettiklerini söyledi.

Hassas bir sürecin devam ettiğini dile getiren Kurtulmuş, "Ama aynı zamanda da elimizi çabuk tutmamız gereken bir süreçteyiz. Bölgedeki şartlar, uluslararası dengelerin çok sürat süratli bir şekilde değişmeye müsait yapısı, Türkiye'nin bu barış ve kardeşlik sürecini süratle nihayetlendirmesi gerektiğine işaret ediyor." diye konuştu.

Bir taraftan herkesi dinleyerek toplumsal rızayı çoğaltmak, diğer taraftan da ellerini çabuk tutmak durumunda olduklarını vurgulayan Kurtulmuş, "Bu, öyle bir süreç ki terazinin iki ucunu da çok hassas bir şekilde dengede tutmanız lazım. Bir tarafta Kürtlerin haklarını ve onurlarını dikkate alacaksınız, diğer tarafta da Türkiye'nin büyük çoğunluğunu oluşturan Türklerin hassasiyetlerini ve gururunu dikkate alacaksınız. Dolayısıyla bu dengeleri gözeterek şu ana kadar getirildi." değerlendirmesinde bulundu.

Kurtulmuş, "Buradaki çok önemli noktalardan birisi de İmralı'nın yaptığı açıklamalar çerçevesinde terör örgütünün sembolik olarak Süleymaniye'de yaptığı silah yakma töreninin gereğinin devam ettirilmesi, örgütün silahsızlanmayı sürdürmesi ve yine İmralı'nın yaptığı açıklama gereği sadece Türkiye sınırları içerisinde değil Türkiye sınırları dışında da bütün bileşenleriyle birlikte örgütün kendisini feshettiğini ortaya koyması ile birlikte sürecin çok daha hızlı bir şekilde ilerleyeceğine inanıyorum." dedi.

"Dünya dengeleri bakımından da önemli olduğunu düşünüyorum"

Kurtulmuş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ABD Başkanı Donald Trump'la görüşmesine ilişkin soru üzerine şu değerlendirmelerde bulundu:

"Fevkalade önemli bir ziyaretti. Tarihi bir gelişmeydi. Sadece Sayın Cumhurbaşkanı'mızın Trump'la görüşmesi değil Cumhurbaşkanı'mızın New York çalışmalarının tamamını, Genel Kurul konuşması, Gazze Özel Oturumundaki konuşması, Trump'la beraber Müslüman ülke liderleriyle birlikte yaptığı görüşmelerin hepsini bir bütün olarak gördüğümüzde ve son dünkü Trump görüşmesinde bizim açımızdan oldukça olumlu bir sonucun ortaya çıktığını söylemek mümkündür."

Bu görüşme, Türk-Amerikan ilişkileri, hem bölgedeki dengeler ve denklemler bakımından Türkiye'ye ümit ediyorum ki yeni kapılar açacaktır. Yeni adımlar atılmasına vesile olacaktır. Bu görüşmeden dışarıya yansıyan olumlu havanın uzunca bir süredir Amerika Birleşik Devletleri Başkanı'yla bölge ülkelerinden birisi yani Müslüman ülkelerden birisinin lideriyle yapmış olduğu bu kadar samimi bir görüşmenin, ben dünya dengeleri bakımından da önemli olduğunu düşünüyorum. İnşallah sonuçları iyi olur. Yeni bir dönemdir, o açık görünüyor. Türkiye olarak da Türkiye'nin bölgesel anlamdaki etkisini artıran bir toplantı olduğunu görüyoruz. Bu toplantıda konuşulanların bundan sonra çok sıkı takip edilmesi ve sonuçlarının alınması gerektiğini önemli görüyorum. Özellikle Sayın Cumhurbaşkanı'mızın Suriye politikaları konusunda göstermiş olduğu liderliğe atıfta bulunarak hatta biraz da abartılı bir cümleyle, 'Suriye'yi siz aldınız.' şeklindeki açıklaması, aslında Türkiye'nin Suriye konusunda özellikle geçmiş dönemlerde Suriyeli siviller konusunda yapmış olduğu büyük katkıları ifade eden bir açıklamadır. Ümit ederim, başta Suriye'deki dengeler olmak üzere bu toplantı, bu görüşme, bölgedeki bütün problemli alanlarda bizim lehimize bir gelişmenin sağlanmasına vesile olur."

"İnşallah yeni bir anayasa yapım sürecine Türkiye, en kısa süre içerisinde başlar"

TBMM Başkanı Kurtulmuş, ABD'nin Ankara Büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack'ın Türkiye'ye yönelik açıklamalarına ilişkin soru üzerine şu ifadeleri kullandı:

"Herkesin sözü kendisinedir. Kendisi de -Siz de söylüyorsunuz- düzelttiğini ifade ediyor. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak ve siyasi hayatı boyunca hep demokrasiden yana, milli iradeden yana olan birisi olarak söylemek isterim: Türkiye'de meşruiyetin bir tane kaynağı vardır, o da millet iradesidir. Millet iradesinden başka hiçbir iç ya da dış odağın Türk siyasetine meşruiyet sağlaması mümkün değildir. Şu anda da Türkiye'de sağlam, olgun bir demokrasi vardır. Defaatle bedelini ödemiş, demokrasinin bedelini ödemiş olan fevkalade olgun bir halk vardır. Bu kadar kısa süren demokrasi tarihimizin kaç kere darbelerle önünün kesildiğini, milletin ne kadar büyük bedeller ödediğini biliyoruz. Dolayısıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı, Türkiye'de milli iradenin temsil edildiği, milli iradenin tecelli ettiği bir çatıdır ve meşruiyetin yegane kaynağı Türkiye Büyük Millet Meclisinde temsil edilen millettir."

Başka bir soru üzerine Kurtulmuş, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonunun çalışmalarının anayasa çalışmalarıyla bir ilgisinin olmadığına işaret etti.

Kurtulmuş, "Burada başarılı bir sonucu ortaya koyduğumuz takdirde Türkiye'nin diğer meselelerinin de rahatlıkla, böyle demokratik bir ortamda müzakere edilebileceği ortaya çıkacaktır. Zor konularımızdan birisi, bunun kadar zor değil ama zor konularımızdan birisi de şüphesiz anayasa, yeni bir anayasa çalışmasıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Mevcut Anayasa'nın Türkiye'yi taşıyamadığının altını çizen Kurtulmuş, "İnşallah bu komisyon atmosferine benzer bir atmosfer oluşur ve yeni bir anayasa yapım sürecine Türkiye, en kısa süre içerisinde başlar." diye konuştu.